دانشنامه تاریخی
شیلی یکی از پایدارترین و در حال رشدترین کشورهای آمریکای لاتین است که از شاخص‌های اقتصادی توسعه یافته بالایی برخوردار است. اقتصاد شیلی به دلیل باز بودن و تمرکز بر بازارهای خارجی و همچنین وجود بخش‌های توسعه یافته‌ای مانند استخراج مس، کشاورزی و شیلات، شناخته شده است. در این مقاله به بررسی شاخص‌های کلیدی اقتصادی شیلی و تأثیر بخش‌های مختلف اقتصاد بر توسعه اجتماعی و اقتصادی کشور می‌پردازیم.
در سال 2023، اقتصاد شیلی با وجود چالش‌های جهانی و دشواری‌های اقتصادی داخلی، ثبات خود را نشان می‌دهد. تولید ناخالص داخلی کشور در سال 2023 حدود 350 میلیارد دلار آمریکا بود که شیلی را به یکی از پیشرفته‌ترین کشورهای آمریکای لاتین تبدیل می‌کند. در سال 2022، رشد اقتصادی 2.4 درصد بود که با توجه به شرایط اقتصادی جهانی، یک شاخص معقول به شمار می‌آید.
شیلی همچنین به دلیل سطح بالای تولید ناخالص داخلی سرانه، که در سال 2023 به حدود 19,000 دلار آمریکا رسیده است، شناخته شده است. این نشان‌دهنده توسعه اقتصادی موفقیت‌آمیز، به ویژه در زمینه کشورهای منطقه است. سطح فقر در کشور نیز در دهه‌های گذشته به طرز قابل توجهی کاهش یافته است، که ناشی از برنامه‌های اجتماعی فعال و اصلاحات اقتصادی است.
اقتصاد شیلی بر اساس چندین بخش کلیدی شکل گرفته است که از آن جمله می‌توان به صنعت استخراج معادن، کشاورزی و شیلات اشاره کرد. صنعت معدن، به ویژه استخراج مس، منبع اصلی درآمد کشور است. شیلی بزرگترین تولیدکننده مس در جهان است که حدود 30 درصد از کل تولید جهانی را به خود اختصاص داده است. این بخش درآمدهای قابل توجهی از صادرات تولید می‌کند که برای اقتصاد کشور حیاتی است.
کشاورزی نیز نقش مهمی در اقتصاد شیلی ایفا می‌کند. این کشور یکی از صادرکنندگان برجسته میوه‌ها، سبزی‌ها، شراب و ماهی در جهان است. شیلی مقدار زیادی شراب صادر می‌کند و شراب بخشی مهم از زندگی فرهنگی و اقتصادی کشور محسوب می‌شود. به دلیل تنوع آب و هوایی و شرایط جغرافیایی، شیلی می‌تواند در تمام طول سال محصولات کشاورزی گوناگونی تولید کند که این امر باعث رقابت‌پذیری آن در بازارهای بین‌المللی می‌شود.
شیلات نیز بخشی مهم از اقتصاد شیلی است. این کشور یکی از بزرگترین صنایع شیلاتی در جهان را داراست، به‌ویژه در تولید ماهی و محصولات دریایی مانند سالمون، صدف و میگو. صادرات ماهی یکی از بخش‌های قابل توجه درآمد برای کشور است و شیلی به طور فعال تکنولوژی‌های شیلات پایدار و آبزی‌پروری را توسعه می‌دهد.
صنعت مس پایه اقتصاد شیلی است. این کشور بزرگترین معادن مس در جهان را دارد، از جمله معدن مشهور «اسکوندیدا»، که یکی از بزرگترین معادن جهان در زمینه استخراج مس محسوب می‌شود. صادرات مس منبع اصلی درآمد برای شیلی است و بخش قابل توجهی از تولید ناخالص داخلی (GDP) را تشکیل می‌دهد و عامل مهمی در تثبیت اقتصاد به شمار می‌رود. مس حدود 20 درصد از کل صادرات کشور را تشکیل می‌دهد.
مس همچنین کالای استراتژیکی است که در بازارهای بین‌المللی، از جمله چین که بزرگترین مصرف‌کننده این فلز است، مورد تقاضا است. توسعه صنعت مس به ایجاد شغل و جذب سرمایه‌گذاری در کشور کمک می‌کند. شیلی به طور فعال در حال توسعه فناوری‌های جدید برای بازیافت مس و اجرای روش‌های استخراج دوستدار محیط زیست است که به توسعه پایدار این بخش کمک می‌کند.
شیلی اقتصادی بسیار باز و مبتنی بر صادرات دارد و به طور فعال در تجارت بین‌المللی شرکت می‌کند. این کشور عضو سازمان تجارت جهانی (WTO) است و علاوه بر این، توافق‌نامه‌های تجاری دوجانبه و چندجانبه متعددی را با کشورهای مختلف و مناطق امضا کرده است. از بزرگترین شرکای تجاری شیلی می‌توان به چین، ایالات متحده، برزیل و اتحادیه اروپا اشاره کرد.
تجارت نقش مهمی در اقتصاد کشور ایفا می‌کند و کالاهای شیلی، از جمله مس، شراب، ماهی، میوه‌ها و محصولات کشاورزی، به طور فعال به بازارهای بین‌المللی صادر می‌شوند. توجه ویژه‌ای به توسعه توافق‌های تجاری جدید می‌شود که به کشور اجازه می‌دهد افق‌های اقتصادی خود را گسترش دهد و درآمدهای خود از صادرات را افزایش دهد.
شیلی همچنین به طور فعال روابط خود را با کشورهای همسایه و مناطق توسعه می‌دهد. در چارچوب بلوک اقتصادی آمریکای جنوبی (مکروسور)، شیلی به طور فعال در فرآیند ادغام کشورهای منطقه شرکت می‌کند که به تقویت روابط اقتصادی و تسهیل تجارت بین کشورهای آمریکای جنوبی کمک می‌کند.
با وجود رشد اقتصادی، شیلی با مشکلات نابرابری اجتماعی مواجه است. یکی از چالش‌های مهم برای کشور توزیع نابرابر ثروت است. فقر، هرچند در دهه‌های اخیر به طور قابل توجهی کاهش یافته، هنوز هم در برخی مناطق، به ویژه در نواحی روستایی و در میان مردم بومی وجود دارد. سطح پایین تحصیلات، دسترسی ناکافی به خدمات درمانی با کیفیت و محدودیت‌های اشتغال، مشکلاتی برای برخی اقشار جامعه باقی مانده است.
در سال‌های اخیر، کشور شاهد افزایش جنبش‌های اعتراضی بوده است که به دنبال بهبود شرایط اجتماعی هستند. به‌ویژه، در سال 2019، اعتراضات گسترده‌ای در کشور رخ داد که به قیمت‌های بالای حمل و نقل عمومی و دسترسی نابرابر به خدمات اجتماعی مربوط می‌شد. به‌عنوان واکنشی به این اعتراضات، دولت برنامه‌های اصلاح اجتماعی را آغاز کرد که هدف آن افزایش دسترسی به خدمات بهداشتی و آموزشی و همچنین کاهش بار مالیاتی بر طبقات فرودست جامعه بود.
گردشگری نقش مهمی در اقتصاد شیلی ایفا می‌کند. این کشور دارای چشم‌اندازهای طبیعی منحصر به فردی است که گردشگران از سرتاسر جهان را جذب می‌کند. کوه‌های شیلی، سواحل، دریاچه‌ها، بیابان‌ها و جنگل‌ها شرایط مناسبی را برای اکوتوریسم و گردشگری ماجراجویی فراهم کرده‌اند. به‌عنوان مهم‌ترین مقاصد گردشگری می‌توان به پارک ملی «تورِس دل پاینه»، بیابان آتاکاما و جزیره ایستر اشاره کرد.
گردشگری در شیلی به طور مستمر در حال توسعه است و این کشور به طور فعال در زیرساخت‌ها و ایجاد امکانات جدید گردشگری سرمایه‌گذاری می‌کند. در سال‌های اخیر، افزایش علاقه گردشگران خارجی به توسعه اقتصادی کشور کمک کرده است. دولت شیلی همچنان بر بهبود زیرساخت‌های گردشگری و گسترش فرصت‌های سرمایه‌گذاری در این بخش کار می‌کند.
اقتصاد شیلی به عنوان یکی از پایدارترین و در حال رشدترین اقتصادهای آمریکای لاتین باقی مانده است. این کشور در زمینه‌های مختلف از جمله استخراج مس، کشاورزی و شیلات موفقیت‌های قابل توجهی را نشان می‌دهد و همچنین به طور فعال تجارت بین‌المللی و بخش گردشگری را توسعه می‌دهد. با این حال، شیلی با چالش‌هایی در زمینه نابرابری اجتماعی و بهبود کیفیت زندگی برای همه شهروندان مواجه است. به احتمال زیاد در سال‌های آینده، اقتصاد شیلی به رشد خود ادامه خواهد داد و توسعه فناوری و زیرساخت‌ها بخش مهمی از تحولات اقتصادی آینده خواهد بود.