دانشنامه تاریخی
فناوری شهر هوشمند، که در سال‌های 2020 ظهور کرد، مفهومی نوآورانه از زیرساخت شهری است که از فناوری‌های مدرن برای مدیریت منابع و بهبود کیفیت زندگی شهروندان استفاده می‌کند. وضعیت شهرهای مدرن نیاز به سازگاری با چالش‌های جدید مرتبط با افزایش جمعیت، تغییرات آب و هوایی و بار اضافی بر روی زیرساخت‌ها دارد. شهرهای هوشمند راه‌حل‌های جدیدی برای افزایش کارایی و پایداری سیستم‌های شهری ارائه می‌دهند.
شهر هوشمند فقط یک نوآوری فناوری نیست، بلکه رویکردی جامع برای مدیریت محیط شهری با استفاده از اینترنت اشیاء (IoT)، داده‌های کلان، محاسبات ابری و سایر فناوری‌های مدرن است. در شهرهای هوشمند ادغام همه خدمات و سیستم‌های شهری انجام می‌شود: از انرژی و حمل و نقل گرفته تا بهداشت و ایمنی.
مفهوم شهر هوشمند از اوایل دهه 2000 شروع به توسعه کرد، اما تنها در سال‌های 2020 فناوری به سطحی رسید که آن را به واقعیت تبدیل کرد. استفاده از چراغ‌های راهنمایی 5G، سیستم‌های خودکار مدیریت ترافیک و سایر فناوری‌ها به لطف پیشرفت قابل توجهی در زمینه ارتباطات و پردازش داده‌ها ممکن شد.
یکی از عناصر اصلی شهر هوشمند اینترنت اشیاء (IoT) است که به دستگاه‌ها این امکان را می‌دهد تا داده‌ها را تبادل و آن‌ها را در زمان واقعی تحلیل کنند. این فرصت‌هایی را برای اتوماسیون فرآیندها ایجاد می‌کند، مانند مدیریت تامین انرژی، روشنایی و حمل و نقل. همچنین سیستم‌های داده‌های کلان نقش مهمی در جمع‌آوری و تحلیل اطلاعات درباره رفتار شهروندان برای برنامه‌ریزی مؤثرتر ایفا می‌کنند.
می‌توان به سن‌پترزبورگ، بارسلونا و کپنهاگ به عنوان برخی از معروف‌ترین نمونه‌های شهرهای هوشمند اشاره کرد. این شهرها فناوری‌های مدرنی را برای بهینه‌سازی جریان‌های حمل و نقل، تأمین انرژی و ایمنی عمومی به کار گرفته‌اند. به عنوان مثال، در سن‌پترزبورگ از حسگرها برای نظارت بر کیفیت هوا و مدیریت ترافیک استفاده می‌شود که این امر موجب کاهش زمان سفر و بهبود وضعیت زیست‌محیطی می‌گردد.
فناوری شهر هوشمند به کاهش هزینه‌های مدیریت سیستم‌های شهری کمک می‌کند. به لطف اتوماسیون و بهینه‌سازی فرآیندها، شهرها می‌توانند هزینه‌های مربوط به منابع انرژی و نگهداری زیرساخت‌ها را کاهش دهند. علاوه بر این، فناوری‌های هوشمند می‌توانند سرمایه‌گذاری‌ها را جذب کنند و فرصت‌های شغلی جدیدی ایجاد کنند و به توسعه اقتصاد محلی کمک کنند.
یکی از جنبه‌های کلیدی شهر هوشمند، افزایش کیفیت زندگی شهروندان است. فناوری‌های هوشمند دسترسی به منابع و خدمات را بهبود می‌بخشند، مانند حمل و نقل، بهداشت و آموزش. سیستم‌های ایمنی هوشمند به کاهش نرخ جرم و افزایش سطح کلی آسایش در محیط شهری کمک می‌کنند.
شهرهای هوشمند به حل برخی از مهم‌ترین مسائل زیست‌محیطی، مانند تغییرات اقلیمی و آلودگی محیط زیست کمک می‌کنند. استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر، سیستم‌های هوشمند مدیریت زباله و تأمین آب مؤثر — همه این‌ها عناصر کلیدی برای توسعه پایدار شهرها هستند.
با وجود بسیاری از مزایا، پیاده‌سازی فناوری‌های شهر هوشمند با چالش‌ها و مشکلاتی همراه است. یکی از مهم‌ترین مسائل، حفاظت از حریم خصوصی و امنیت داده‌ها است. هر چه داده‌های بیشتری جمع‌آوری و پردازش شوند، خطر نشت یا دسترسی غیرمجاز به آن‌ها بالاتر می‌رود. همچنین، مشکلاتی در دسترسی به فناوری‌ها برای همه اقشار جامعه وجود دارد که ممکن است اختلافات اجتماعی را تشدید کند.
برای فناوری‌های شهر هوشمند آینده‌ای امیدوارکننده وجود دارد، اما برای موفقیت در پیاده‌سازی آن‌ها نیاز به حل مشکلات موجود و فعالانه درگیر کردن شهروندان در فرآیندهای برنامه‌ریزی و اجرای پروژه‌ها است. شهرهای هوشمند آینده باید بر مبنای اصول شفافیت و باز بودن بنا شوند، که این امر امکان استفاده از فناوری‌ها برای ایجاد اکوسیستم‌های شهری عادلانه‌تر و پایدارتر را فراهم می‌کند.
فناوری شهر هوشمند تنها یک راه‌حل ساده برای زیرساخت‌های شهری نیست، بلکه رویکردی چندلایه و پیچیده است که نیاز به ادغام فناوری‌های مختلف و مشارکت فعال جامعه دارد. در طول سال‌های 2020 می‌توانیم انتظار ادامه رشد و توسعه این مفهوم، تغییر شکل شهر و تعامل آن با شهروندان را داشته باشیم. شهرهای هوشمند می‌توانند پایه‌گذار آینده‌ای پایدار و راحت برای زندگی شهری باشند.