دانشنامه تاریخی
لیتوانی کشوری با تاریخ و فرهنگ غنی است که در آن بسیاری از سنت‌ها از نسل به نسل حفظ شده‌اند. آداب ملی لیتوانی تأثیر رویدادهای تاریخی، طبیعت و باورهای مذهبی را منعکس می‌کند و به شدت با زندگی روستایی و چرخه‌های طبیعی مرتبط است. در این مقاله به بررسی اصلی‌ترین سنت‌ها و آداب لیتوانی می‌پردازیم که بخش مهمی از هویت ملی و فرهنگ این کشور را تشکیل می‌دهد.
یکی از طرف‌های بارز فرهنگ لیتوانی، تعطیلات آن است که اغلب با چرخه‌های طبیعی، رویدادهای مذهبی یا تاریخی مرتبط هستند. این تعطیلات با رعایت سنت‌های باستانی برگزار می‌شود که شامل مراسم خاص، موسیقی، رقص، بازی‌های مردمی و مهمانی‌ها می‌باشد.
یونی‌نس (روز ایوان) یکی از محبوب‌ترین و قدیمی‌ترین جشن‌های لیتوانی است که در شب ۲۳ تا ۲۴ ژوئن جشن گرفته می‌شود. یونی‌نس با نیمه تابستان مرتبط است و جشن خورشید و طبیعت می‌باشد. در این روز، لیتوانیایی‌ها به طور سنتی آتش روشن می‌کنند، از آن می‌پرند، آواز می‌خوانند و می‌رقصند و همچنین گیاهان دارویی جمع‌آوری می‌کنند. این جشن اغلب با باورهای باستانی پیوند خورده و نماد ارتباط انسان با طبیعت است.
کریستاپی (روز صلیب مقدس) جشن است که در ۱۴ سپتامبر برگزار می‌شود. این روز با سنت‌های مذهبی و یادبود صلیب مقدس مرتبط است. در لیتوانی، این روز اغلب با راهپیمایی‌های مذهبی، دعا و بازدید از کلیساها همراه است. این زمان است که لیتوانیایی‌ها احترام خود را به ریشه‌ها و سنت‌های مذهبی خود نشان می‌دهند.
کریسمس و عید پاک همچنین نقش مهمی در فرهنگ لیتوانی ایفا می‌کنند. کریسمس (Kalėdos) با شکوه خاصی جشن گرفته می‌شود، به ویژه در میان خانواده. در شب کریسمس، لیتوانیایی‌ها غذای سنتی کریسمس را تهیه می‌کنند — ۱۲ نوع غذا که هر کدام نماد یکی از حواریون است. بخش مهمی از جشن تبادل هدایا، بازدید از کلیساها و آماده‌سازی برای استقبال از سال جدید است. عید پاک (Velykos) همچنین با تعدادی از آداب سنتی همراه است، مانند تزئین تخم‌مرغ‌ها، شرکت در مراسم مذهبی و تهیه غذاهای خاص عید پاک.
لیتوانی به خاطر صنعتگران و هنرمندان مردمی‌اش شناخته شده است. صنایع دستی سنتی این کشور شامل بافتن، آهنگری، سفالگری و کنده‌کاری چوب است. بسیاری از این صنایع از طریق نسل‌ها منتقل شده و بخشی جدایی‌ناپذیر از هویت فرهنگی لیتوانیایی به شمار می‌آیند.
بافتن در لیتوانی تاریخ طولانی دارد و هنوز هم می‌توان استادان را دید که از مواد طبیعی مانند کتان و پشم می‌بافند. فرش‌ها و رومیزی‌های سنتی لیتوانیایی دارای سبک منحصر به فردی هستند و اغلب با الگوهایی تزئین شده‌اند که مضامین طبیعی و کیهانی را منعکس می‌کنند. این هنر در میان لیتوانیایی‌ها و همچنین گردشگرانی که به محصولات دستی ارزش می‌دهند بسیار محبوب است.
آهنگری نیز جایگاه مهمی در فرهنگ لیتوانیایی دارد. آهنگران لیتوانیایی مصنوعات سنتی آهنی مانند شمعدان‌ها، درها، تزئینات آهنی و دیگر اشیاء خانه را تولید می‌کنند. آهنگران در روستاهای لیتوانی نقش مهمی را ایفا کرده و مهارت آن‌ها به شدت مورد تقدیر قرار می‌گرفته است.
کنده‌کاری چوب یکی از قدیمی‌ترین صنایع در لیتوانی است. استادان تصاویری از مقدسان و همچنین اشیاء مختلف خانگی مانند قاشق، اسباب بازی‌های چوبی و ظروف را کنده‌کاری می‌کردند. این محصولات اغلب با الگوهای پیچیده تزئین می‌شدند که نمادهای اسطوره‌شناسی لیتوانی و باورهای مذهبی را منعکس می‌کردند.
غذای لیتوانیایی متنوع است و ویژگی‌های اقلیمی و فرهنگی کشور را منعکس می‌کند. بسیاری از غذاهای سنتی به فصول، رویدادهای تاریخی و زندگی روستایی مرتبط هستند. عنصر مهمی از آشپزی لیتوانیایی استفاده از محصولات طبیعی مانند سیب‌زمینی، لبنیات، گوشت و ماهی است.
کیبینی پای‌های سنتی لیتوانیایی با گوشت، سیب‌زمینی یا کلم هستند. این یکی از محبوب‌ترین غذاهای لیتوانی است که برای تعطیلات یا روزهای خاص تهیه می‌شود. کیبینی نماد سنت آشپزی لیتوانیایی است و به طور گسترده هم در خانه و هم در آشپزی خیابانی مصرف می‌شود.
شالتِبرودا یک غذای سنتی لیتوانیایی است که همانطور که از نامش پیداست، سوپی از نان با شیر است. این غذا در مناطق روستایی محبوب است، جایی که اغلب در فصل‌های سرد تهیه می‌شود. شالتِبرودا نمونه‌ای عالی از اینکه چگونه آشپزی لیتوانیایی از محصولات ساده اما مغذی برای تهیه غذاهای سیرکننده و خوشمزه استفاده می‌کند.
راوگی کلوچه‌های سیب‌زمینی سنتی هستند که با گوشت یا با افزودن پنیرک تهیه می‌شوند. این غذا ساده و خوشمزه اغلب با سس لبنی یا خامه سرو می‌شود و جزئی از سفره لیتوانیایی است.
لیتوانی، مانند بسیاری از کشورهای دیگر شرق اروپا، آداب و رسوم قدیمی را حفظ کرده است که با چرخه زندگی انسان و مراحل مهم وجودش مرتبط هستند. یکی از این آداب، آداب خاکسپاری است که شامل بسیاری از مراسم و آداب مربوط به وداع با مرحوم می‌باشد.
سنت آداب خاکسپاری در لیتوانی شامل قرائت دعاها، روشن کردن شمع‌ها و رعایت دستورالعمل‌های سختگیرانه‌ای در مورد لباس و غذا است. نکته بسیار مهم رعایت عزاداری است که می‌تواند چند روز به طول انجامد، بسته به سن و وضعیت مرحوم.
نامزدی و آداب عروسی در لیتوانی نیز با سنت‌های عمیق مرتبط هستند. در گذشته، عروسی‌ها مهم‌ترین رویداد اجتماعی بودند و در آن‌ها اغلب مراسمی برگزار می‌شد که نماد اتحاد دو خانواده بود. در عروسی‌ها بدون آوازها و رقص‌های سنتی لیتوانیایی و همچنین ژست‌های نمادین الزاماً مانند تبادل حلقه‌ها و هدایا نمی‌توانستند برگزار شوند.
اسطوره‌شناسی لیتوانی به شدت با پدیده‌های طبیعی و زندگی روستایی مرتبط است. در فرهنگ مردمی لیتوانی، باور به ارواح طبیعت، الهه‌ها و موجودات اسطوره‌ای مانند لاومس (ارواح زنانه که از خانه حفاظت می‌کردند)، ولنیاس (ارواح جنگل و آب) و پرکونس (الهه رعد) جایگاه مهمی دارد.
تصاویر و باورهای اسطوره‌ای در مراسم، جشن‌ها و زندگی روزمره لیتوانیایی‌ها نقش مهمی ایفا می‌کردند. داستان‌های مردمی و افسانه‌هایی که به صورت شفاهی منتقل می‌شدند درباره نبرد خیر و شر، نیروهای طبیعی دردی و اینکه چگونه مردم سعی کرده‌اند در هماهنگی با طبیعت و نیروهای ماورایی زندگی کنند، روایت می‌شدند.
آداب و رسوم ملی لیتوانی بخش مهمی از میراث فرهنگی آن هستند که ارتباط منحصر به فرد لیتوانیایی‌ها با طبیعت، تاریخ و دین را منعکس می‌کنند. جشن‌ها، صنایع دستی، آشپزی، مراسم و اسطوره‌شناسی تصویری بی‌نظیر از فرهنگ لیتوانیایی را تشکیل می‌دهند و جزئی از هویت ملی آن‌ها هستند. این سنت‌ها نه تنها در لیتوانی مدرن حفظ می‌شوند، بلکه به ادامه الهام‌بخشی مردم برای نگهداری و گسترش ارزش‌های فرهنگی که از طریق نسل‌ها منتقل می‌شوند، ادامه می‌دهند.