دانشنامه تاریخی
مکزیک با دارا بودن یک میراث تاریخی غنی، دارای مجموعه‌ای از اسناد تاریخی مهم است که نقش کلیدی در شکل‌گیری دولت و زندگی سیاسی آن ایفا کرده‌اند. این اسناد مراحل مهمی از توسعه کشور را از دوره استعماری تا دوران مدرن شامل می‌شوند. هر یک از این اسناد نشان‌گر یک نقطه عطف در تاریخ مکزیک است که به تشکیل هویت ملی کمک کرده و همچنین مؤسسات دولتی، حقوق و آزادی‌های مدنی را تقویت کرده است. به بررسی برخی از مشهورترین اسناد تاریخی می‌پردازیم که به ایجاد ملت مکزیک کمک کرده‌اند.
یکی از مهم‌ترین اسناد تاریخی برای مکزیک «نقشه‌نگاری دنیای نو» است که پس از فتح کشور توسط کنکیستادورهای اسپانیایی ایجاد شد. این سند که شامل نقشه‌ها و یادداشت‌هایی درباره کشفیات جغرافیایی است، در فرآیند استعمار نقش مهمی ایفا کرده زیرا به تثبیت قدرت اسپانیا در سرزمین‌های نو کمک کرد. همچنین از نظر مالیات‌گیری نیز مهم بود زیرا منابع و سرزمین‌های قابل استخراج را مشخص می‌کرد.
سند مهم دیگری در آن زمان «قوانین هند» (Leyes de Indias) است که مجموعه‌ای از مقررات را برای زندگی مستعمرات تنظیم می‌کند. این قوانین در قرن شانزدهم به منظور تنظیم روابط بین مقامات اسپانیایی و بومیان و همچنین تنظیم ساختار اجتماعی تصویب شد. با وجود سخت‌گیری‌های خود، آن‌ها پایه‌گذار قانونی برای وجود کنترل اسپانیایی و اقتصاد استعماری بود و همچنین به حقوق و وظایف ساکنان محلی مربوط می‌شد.
دوره استقلال مکزیک در اوایل قرن نوزدهم آغاز شد و در این دوره مهم‌ترین اسناد برای تاریخ کشور ایجاد شدند. یکی از اسناد کلیدی «جیغ دولورس» است، فریادی که میگل ایدالگو در سال 1810 سر داد و به نماد مبارزه برای استقلال تبدیل شد. این لحظه آغاز مبارزه مکزیک‌ها علیه سلطه اسپانیاست و اگرچه خود این فریاد یک سند کتبی نیست، اما اهمیت آن در تاریخ مکزیک غیرقابل انکار است.
سند مهم دیگری «اعلامیه استقلال مکزیک» است که در 16 سپتامبر 1810 امضا شد. این سند فرآیند جدایی مکزیک از اسپانیا را رسمی کرد. این سند پایه‌گذار ایجاد یک ملت مستقل شده و آرزوی مکزیک‌ها برای خودتعیینی و استقلال از سلطه استعماری را تجسم می‌کند. پس از آن اسناد دیگری دنبال شد که اصول و اهداف اصلی دولت جدید را منعکس می‌کرد.
پس از دستیابی به استقلال، مکزیک به توسعه نظام حقوقی خود ادامه داد. یکی از چشمگیرترین اسنادی که بر توسعه دولت تأثیر گذاشت، «کنستیتوسیون 1824» است که اولین کنستیتوسیون مکزیک مستقل به شمار می‌آید. این کنستیتوسیون فرم حکومتی جمهوری، تفکیک قوای دولت و حقوق و آزادی‌های شهروندان را تأسیس کرد. نکته مهم این است که این کنستیتوسیون همچنین ویژگی‌های سیستم فدرال را مشخص کرد که ایالت‌ها خودمختاری قابل توجهی داشتند.
اما مکزیک بحران‌های سیاسی متعددی را تجربه کرد و چندین کنستیتوسیون در زمان‌های مختلف تصویب شد. یکی از معروف‌ترین این کنستیتوسیون‌ها «کنستیتوسیون 1857» است که در مبارزه بین نیروهای لیبرال و محافظه‌کار نقش مهمی ایفا کرد. این سند حقوق اساسی مدنی، آزادی مطبوعات و ممنوعیت شکنجه را تضمین کرد و همچنین آزادی دین را اعلام کرد. با این حال، تصویب این کنستیتوسیون به جنگ داخلی (اصلاحات 1857) منجر شد که در آن محافظه‌کاران در برابر اصلاحات لیبرال ایستادند.
یکی از مهم‌ترین اسناد قرن بیستم «کنستیتوسیون 1917» است که پس از پایان انقلاب مکزیک تصویب شد. این سند پایه‌گذار ساختار سیاسی و حقوقی مدرن کشور شد. کنستیتوسیون 1917 یکی از پیشرفته‌ترین اسناد برای زمان خود بود که حقوق اجتماعی مانند حق کار، آموزش و خدمات درمانی را تضمین کرد. به‌ویژه، اصول اساسی اصلاحات ارضی را تعیین کرده و حقوق کارگران را تضمین نموده و بر حمایت از عدالت اجتماعی تأکید کرد.
کنستیتوسیون 1917 همچنین آغازگر اصول ملی‌سازی منابع طبیعی، به‌ویژه نفت، بود که نقش کلیدی در سیاست اقتصادی مکزیک ایفا کرد. این سند، با وجود جهت‌گیری انقلابی‌اش، در جنبه‌های اساسی خود برای چندین دهه بدون تغییر باقی ماند و پایه‌گذار توسعه‌های بعدی کشور بود.
با توسعه نهادهای دموکراتیک در اواخر قرن بیستم و اوایل قرن بیست و یکم، در مکزیک اسناد قانونی جدیدی تصویب شد که به توسعه سیستم دولت و حقوقی ادامه داد، و حقوق و آزادی‌های مدنی را تقویت کرد. به عنوان مثال، «قانون آزادی‌ها و حقوق شهروندان» که در سال 2000 تصویب شد، شرایط حقوق‌دانان و رسانه‌ها را به طور قابل توجهی بهبود بخشید و گام مهمی در راستای دموکراتیزه شدن جامعه بود.
یکی از دستاوردهای مهم تصویب قانونی برای حمایت از حقوق مردم بومی بود که حقوق این گروه‌ها را، و نیز فرهنگ و زبان آن‌ها را به عنوان بخشی جدایی‌ناپذیر از هویت مکزیکی به رسمیت می‌شناخت. به این ترتیب، مکزیک به توسعه سیاست اجتماعی خود ادامه داد و بر برابری و حمایت از حقوق هر شهروند تأکید کرد.
اسناد تاریخی مکزیک نقش کلیدی در شکل‌گیری ساختار سیاسی و اجتماعی کشور ایفا می‌کنند. از قوانین استعماری تا قوانین مدرن، هر یک از آن‌ها نقطه عطفی در مسیر مکزیک به سمت استقلال، دموکراتیزه شدن و پیشرفت اجتماعی بودند. این اسناد نه تنها بازتاب‌دهنده مبارزان سیاسی هستند، بلکه مبنایی برای ساخت ملت بر اساس اصول برابری، عدالت و احترام به حقوق بشر می‌باشند.