تاریخی انcyclopedia
د جنوبي افریقا تاریخ له ۲۰۰،۰۰۰ کالو نه مخکی پیلیږي، کله چې دلته لومړني انسانان اوسیدل. ارکولوجیکي موندنې ښیي چې همدغه ځاى کې د انسانیت یوه له لومړیو کلتورونو پیدا کیدل. د مثال په توګه، د بلومبوس غار کې موندنې د پخوانيو خلکو د پیچلي ټولنیز چلند او هنر شتون تاییدوي.
په ۱۶۵۲ کال کې هالنډیانو د ښه هیلې غره په سر د سوداګرۍ یوه پوست تاسیس کړ، چې په سیمه کې یې لومړۍ دائمي اروپايي استوګنځی شو. دې د کلمکي په پیل کې د محلي قبیلو لکه کوسان او بوشمنو سره د شخړو لامل شو. له وخت سره، هالنډي استوګنونکي، چې د "بور" په نوم پیژندل کیږي، د هیواد دننه خپلې سیمې پراخې کړې.
په ۱۸۰۶ کال کې د برتانوي امپراتورۍ لخوا د کیپ کلمې نیول شوي. دې د بور او برتانوي استوګنونکو ترمنځ تنش رامنځته کړ، چې بالاخره د ۱۹مې پیړۍ په پای کې د بور جګړو لامل شو. لومړی جګړه په ۱۸۸۰-۱۸۸۱ کالو کې وشوه، او دویمه یې په ۱۸۹۹-۱۹۰۲ کلونو کې. بور جګړې د سیمې په تاریخ کې یوه مهمه مله شوه، چې د مختلفو نژادي ګروپونو ترمنځ شخړه نوره هم ژوره کړه.
د دویمې بور جګړې پای ته رسیدو وروسته، په ۱۹۱۰ کال کې د جنوبي افریقایي اتحادیې تشکیل شوی، چې د کیپ کلمې، ناتالی، ترانسوال او ارنج د آزادې ریاست سره یوځای شو. دا پیښه د پرمختللي دولت په جوړښت کې یوه مهمه مرحله شوه، مګر د قدرت کنټرول لا هم د سپین پوستو په لاس کې پاتې شو.
له ۱۹۴۸ کال راهیسې په هیواد کې د اپارتید تګلاره په رسمي توګه معرفي شوه، چې نسلي جلاوالي ته قانونیت ورکړ. توره نفوس د ګڼو حقونو نه بې برخې پاتې شو، پشمول د رایې حق. د دې په غبرګون کې ، د پراخو اعتراضونو او لاریونونو پیل وشو، چې تر ټولو شهرت لرونکی یې په ۱۹۷۶ کې د سوخوتو یوازیتوب و.
د اپارتید په وړاندې د مبارزې تر ټولو روښانه شخصیت نیلسن منډیلا دی، چې په ۱۹۶۲ کال کې نیول شوی و او ۲۷ کاله زندان کې تېره کړه. د هغه آزادول په ۱۹۹۰ کال کې د اپارتید رژیم پای ته رسیدو سمبولیک پیښه وه. په ۱۹۹۴ کال کې په هیواد کې لومړني ډموکراتیک انتخابات وشول، چې منډیلا د جنوبي افریقا لومړی تور پوستی ولسمشر شو.
د اپارتید د پای ته رسیدو وروسته، جنوبي افریقا له ګڼ شمېر ستونزو سره مخ شو، پشمول اقتصادي نابرابري، لوړه جرم، او فساد. د دې سره سره، هیواد لا هم د پرمختګ او د خپلو اتباعو ژوند د ښه کولو هڅه کوي. په وروستیو کلونو کې حکومت د دې چلنجونو پر وړاندې د مبارزې او د ډموکراسي پیاوړي کولو لپاره کوښښونه کوي.
د جنوبي افریقا د جمهوریت تاریخ له چیلنجونو او بریاوو ډک دی. له کلمو او اپارتید څخه تر ډموکراسۍ پورې سفر د ثبات او د بشري حقونو لپاره مبارزې یوه مثاله شوه. نن ورځ جنوبي افریقا په افریقایي کنتیننټ کې یوه مهمه لوبغاړی پاتې ده او د خپلې تاریخ او کلتوري تنوع سره نړۍ ته الهام ورکوي.