مالتا، واقع در قلب دریای مدیترانه، کشوری با فرهنگ منحصر به فرد و تاریخ غنی است. این ملت کوچک جزیرهای، عناصر فرهنگهای عربی، اروپایی و آفریقایی را در خود جای داده است که در آداب و رسوم و سنتهای ملیاش منعکس میشود. از زمانهای باستان، مالتا تقاطع تمدنها بوده است که باعث غنای میراث فرهنگیاش شده است، از جمله جشنوارههای سنتی، آیینها و آداب و رسوم که هنوز هم حفظ و از نسلی به نسل دیگر منتقل میشود.
یکی از چشمگیرترین جنبههای فرهنگ مالتا جشنهای آن است. در این کشور جشنهای محلی و مذهبی زیادی وجود دارد که هر کدام با آیینها و برنامههای خاصی همراه است. از مهمترین جشنها برای مالتاییها میتوان به جشنهای مقدسین حامی شهرهای مختلف اشاره کرد که غالباً در طول تابستان برگزار میشوند. این جشنوارهها شامل رژهها، آتشبازی، راهپیماییهای خیابانی و جشنهای مردمی است.
جشنهای مقدسین حامی، اساساً جشنهای مذهبی است که به مقدسین محلی اختصاص یافتهاند و در زندگی مذهبی مالت نقش مهمی دارند. هر شهر و دهکده در جزیره یک مقدس حامی دارد و مردم محلی جشنهای مجللی به افتخار او برگزار میکنند. برای مثال، جشن سنت جولیان در جولیان یا جشن سنت لورنس در ویتوریوز شامل آیینهای مذهبی، آتشبازیهای پرچمدار و اجرای موسیقی است. این جشنها معمولاً شامل راهپیمایی شبانه با شرکت مردم محلی است که مجسمه مقدس را در خیابانهای شهر حمل میکنند. آتشبازی و رقصهای خیابانی نیز جزئی جدایی ناپذیر از این جشنها هستند.
علاوه بر جشنهای مذهبی، مالتاییها همچنین جشنهای ملی مانند روز استقلال در 21 سپتامبر، روز جمهوری در 13 دسامبر و روز سنت پاتریک در 17 مارس را جشن میگیرند. این جشنها هم معنای مذهبی و هم فرهنگی دارند و شامل برنامههای شاداب دیگری مثل کنسرتها، رژهها و جشنهای خیابانی است.
آشپزی مالتا ترکیبی از سنتهاست که تحت تأثیر فرهنگهای عربی و اروپایی قرار دارد. غذاهای دریایی در آشپزی محلی نقش مهمی دارند و ماهیگیری یک روش سنتی درآمدزایی در جزیره است. از بین غذاهای محبوب میتوان به «فِنِک» — خورشت خرگوش که یکی از غذاهای ملی محسوب میشود و همچنین «چیمین» — خورشت سبزیجات با گوشت و ادویهجات که بر روی حرارت ملایم پخته میشود، اشاره کرد.
مالتا به خاطر نانهای خوشمزهاش معروف است و نان محلی که به آن «ħobż malti» میگویند، موقعیت خاصی در آشپزی دارد. این نان گرد سنتی با پوست ضخیم معمولاً با روغن زیتون، پنیرها یا زیتون سرو میشود. همچنین «امطار» (پایهای نمکی با ماهی یا گوشت) و «کانولی» — دسرهای شیرین با پنیر و آجیل، نیز محبوب هستند.
توجه ویژهای باید به شرابهای مالت داشت. مالتا به خاطر سنتهای شرابسازیاش مشهور است و شرابهای محلی مانند «مالوازی» و «گرکیتو» در سطح بینالمللی شناخته شدهاند. شراب اغلب در شامهای جشن به همراه پنیر محلی و زیتون سرو میشود.
مالتا سنت غنیای در زمینه صنایع دستی، به ویژه در ساخت مبلمان، سرامیک و پارچه دارد. هنرمندان مالتا به خاطر تواناییشان در ایجاد آثار هنری که تکنیکهای سنتی و عناصر مدرن طراحی را ترکیب میکنند، شناخته میشوند. یکی از صنایع دستی محبوب ساخت نقاشیهای دیواری و تابلوهایی است که صحنههایی از زندگی جزیره، اسطورهها و موضوعات مسیحی را به تصویر میکشند.
سرامیک نیز بخش مهمی از هنر محلی است. سرامیک مالتا با الگوهای روشن و جذابش که غالباً عناصری از فرهنگهای عربی و اروپایی را به نمایش میگذارد، شناخته میشود. در فروشگاهها و بازارهای سنتی میتوان انواع محصولات را یافت: از کاشیها و گلدانها گرفته تا زیورآلات و سوغاتیها. هنرمندان محلی همچنین به خاطر محصولات شیشهای و فلزی و نیز فرشهای دستی منحصر به فرد شناخته میشوند.
خانواده همیشه عنصر مهمی در فرهنگ مالتا بوده است. در جامعه سنتی مالتا، خانواده مرکز زندگی اجتماعی بوده و در این دایره است که سنتها و آداب و رسوم منتقل میشود. مالتاییها احترام به بزرگترها را بسیار ارزش مینهند و بستگان معمولاً برای صرف ناهار و شام به دور هم جمع میشوند تا رویدادهای مهم زندگی خانواده مثل تولدها، ازدواجها و سالگردها را جشن بگیرند.
یکی از سنتهای بارز شرکت در جشنها و ناهارهای خانوادگی در طول مراسم مذهبی است. در این روزها، خانواده گرد هم میآید تا به همراه هم نماز بخوانند، غذا بخورند و پیوندهای نزدیک را حفظ کنند. کریسمس و عید پاک از جشنهای مذهبی مهم هستند که غالباً با ناهارهای خانوادگی، تبادل هدایا و بازدید از کلیسا جشن گرفته میشوند.
رقص و موسیقی نقش مهمی در زندگی فرهنگی مالتا دارند. موسیقی مالتایی ترکیبی از آهنگها و رقصهای سنتی است که غالباً در طول جشنهای مذهبی و مراسم مردمی اجرا میشود. گروههای موسیقی که آهنگهای سنتی مالتایی را اجرا میکنند و همچنین گروههای رقص محلی در جشنوارهها و مراسم شرکت میکنند. یکی از محبوبترین رقصهای سنتی «Il-L-Istrina» است که در جشنهای محلی و مراسم مردمی اجرا میشود.
سنتهای موسیقی مالتا همچنین شامل بسیاری از سرودهای کلیسایی و موسیقی روحانی است که در معابد در مناسبتهای مذهبی بزرگ اجرا میشود. اخیراً، اشکال مختلف موسیقی، مانند فولک، راک و پاپ بهطور فعال در مالت توسعه یافته و به فرهنگ معاصر کشور ادغام میشوند.
سنتها و آداب و رسوم ملی مالتا ترکیبی منحصر به فرد از عناصر فرهنگهای مختلف است که تاریخ چند هزار ساله جزیره را منعکس میکند. جشنها، آشپزی، صنایع دستی، سنتهای خانوادگی و موسیقی — تمامی این جنبههای فرهنگ مالت نقش مهمی در زندگی کشور ایفا میکنند و هویت آن را شکل میدهند و بهعنوان عناصر مهم زندگی اجتماعی و فرهنگی حفظ میشوند. علیرغم تأثیر جهانیسازی، مالتا هویت فرهنگی خود را حفظ کرده و سنتها و آداب و رسوم خود را به نسلهای جدید منتقل میکند.