دانشنامه تاریخی
عربستان سعودی، بزرگترین اقتصاد در خاورمیانه، نقش مهمی در اقتصاد جهانی به دلیل منابع طبیعی غنی‌اش، به ویژه نفت، ایفا می‌کند. این کشور به‌طور فعال در حال توسعه اقتصاد خود است و در تلاش است تا منابع درآمدی را در چارچوب برنامه "چشم‌انداز 2030" تنوع بخشد. بیایید به جنبه‌های کلیدی اقتصاد عربستان سعودی، از جمله منابع طبیعی، صنعت، کشاورزی و چشم‌اندازهای توسعه بپردازیم.
پایه اقتصاد عربستان سعودی منابع طبیعی، به ویژه نفت و گاز طبیعی است. این کشور دارای بزرگترین ذخایر اثبات شده نفت در جهان، به مقدار حدود 267 میلیارد بشکه است که بیش از 17٪ از ذخایر جهانی را تشکیل می‌دهد. بخش نفت بیش از 40٪ از تولید ناخالص داخلی و حدود 70٪ از درآمدهای بودجه دولتی را تأمین می‌کند.
شرکت سعودی آرامکو، بزرگترین شرکت نفتی در جهان، عنصر مرکزی اقتصاد کشور است. این شرکت مسئول استخراج، پالایش و صادرات نفت است. علاوه بر نفت، عربستان سعودی دارای ذخایر قابل توجهی از گاز طبیعی، فسفات، طلا و دیگر مواد معدنی است.
دولت عربستان سعودی به‌طور فعال در تلاش است تا اقتصاد را تنوع بخشد تا وابستگی به نفت کاهش یابد. برنامه "چشم‌انداز 2030" شامل توسعه بخش‌هایی نظیر تولید، گردشگری، فناوری، مالی و انرژی‌های تجدیدپذیر است.
توجه ویژه‌ای به توسعه تولید صنعتی معطوف شده است. بخش پالایش نفت و گاز مرکزی است، اما همچنین صنعت پتروشیمی، متالورژی و تولید مصالح ساختمانی به‌طور فعال توسعه می‌یابند. شهرهای صنعتی مانند جبیل و ینبع، مراکز کلیدی تولید صنعتی هستند.
کشاورزی عربستان سعودی نقش نسبتاً کوچکی در اقتصاد ایفا می‌کند و حدود 2٪ از تولید ناخالص داخلی را تأمین می‌کند. با این حال، این کشور در افزایش تولید غذا در اقلیم خشک موفقیت‌های قابل توجهی داشته است. این امر به لطف سرمایه‌گذاری‌های دولتی در سیستم‌های آبیاری، کشاورزی واحه‌ای و استفاده از فناوری‌های مدرن ممکن شده است.
محصولات کشاورزی اصلی شامل گندم، خرما، جو و میوه‌ها است. این کشور همچنین دام‌پروری را توسعه می‌دهد و گوشت، شیر و دیگر محصولات را تولید می‌کند. اما بخش قابل توجهی از غذا، شامل غلات، وارداتی است.
توسعه گردشگری بخش مهمی از استراتژی تنوع است. عربستان سعودی در تلاش است تا به مرکز گردشگری بین‌المللی تبدیل شود و میراث فرهنگی، زیست‌محیطی و مذهبی خود را ترویج دهد. یکی از محورهای کلیدی، زیارت به مکه و مدینه است که هر ساله میلیون‌ها مسلمان از سرتاسر جهان را جذب می‌کند.
علاوه بر گردشگری مذهبی، دولت پروژه‌هایی مانند "پروژه دریای سرخ" و شهر آینده نئوم را توسعه می‌دهد تا گردشگران خارجی را جذب کند. برنامه‌ریزی برای ایجاد زیرساخت‌هایی برای گردشگری زیست‌محیطی و تفریحی، از جمله استراحتگاه‌های لوکس، موزه‌ها و ذخیرگاه‌های طبیعی در حال انجام است.
عربستان سعودی به‌طور فعال بر روی زیرساخت سرمایه‌گذاری می‌کند. در کشور، شبکه‌ای از بزرگ‌راه‌ها، راه‌آهن‌ها و بنادر در حال توسعه است که امکانات لجستیکی و ارتباطات بین مناطق را بهبود می‌بخشد. یکی از پروژه‌های کلیدی ساخت خط راه‌آهن پرسرعت "حرمین" است که مکه، مدینه و جده را به هم متصل می‌کند.
علاوه بر این، فرودگاه‌ها و بنادر دریایی، مانند بندر جده و بندر شاه عبدالله در دریای سرخ در حال توسعه هستند. این پروژه‌ها به توسعه تجارت و گردشگری کمک می‌کند و همچنین موقعیت عربستان سعودی را به عنوان یک مرکز لجستیکی در خاورمیانه تقویت می‌کند.
کسب و کارهای کوچک و متوسط نقش مهمی در ایجاد شغل و تنوع اقتصادی دارند. دولت حمایت مالی، کمک‌های بلاعوض و معافیت‌های مالیاتی را برای کارآفرینان فراهم می‌کند تا توسعه بخش خصوصی را تشویق کند.
استارتاپ‌های تکنولوژیکی، تجارت الکترونیک و صنایع خلاق به عنوان مقاصد محبوب برای سرمایه‌گذاری در حال ظهور هستند. برنامه‌هایی مانند Monsha'at به حمایت از کسب و کارهای کوچک و متوسط و افزایش رقابت‌پذیری آن‌ها اختصاص دارد.
عربستان سعودی یکی از بزرگترین صادرکنندگان نفت در جهان است و این بخش برای تجارت خارجی کلیدی باقی مانده است. شرکای اصلی شامل چین، هند، ایالات متحده و کشورهای اتحادیه اروپا هستند. علاوه بر نفت، این کشور محصولات پتروشیمی، پلاستیک و فلزات را صادر می‌کند.
واردات شامل ماشین‌آلات، وسایل نقلیه، مواد غذایی و کالاهای مصرفی است. توسعه بخش‌های غیرمادی و افزایش صادرات کالاهای با ارزش افزوده اولویت‌های سیاست اقتصادی هستند.
اقتصاد عربستان سعودی تغییرات قابل توجهی را تجربه می‌کند و در تلاش است تا تنوع بخشد و وابستگی به نفت را کاهش دهد. برنامه "چشم‌انداز 2030" یک دستور کار جاه‌طلبانه را شکل می‌دهد که به توسعه بخش‌های جدید، جذب سرمایه‌گذاری و ایجاد شغل می‌پردازد. رشد پایدار، نوسازی زیرساخت‌ها و حمایت از کسب و کارهای کوچک به کشور اجازه می‌دهد که با اطمینان به سمت اهداف اقتصادی جدید حرکت کند.